Namibya Tarihi ve Ülke Profili

Namibya’nın ilk halkı Boşimanlar ve Namela ve onları izleyen Damaralar, Bantu dilinde konuşan halklardır. Portekizli denizci Diago Cao, ülkeye ayak basan (1485) ilk Avrupalıdır. Uzun bir aradan sonra, 1842’de Almanlar bölgeye geldiler. 1878’de, Büyük Britanya topraklarına katılan Walvisbay, sonradan Güney Afrika’nın bir parçası durumuna geldi. Bununla birlikte, Almanlar 1884’te Güneybatı Afrika bölgesinin geri kalan bölümlerini, koruma altına aldılar. Almanlar, Afrika topraklarına girdikten sonra birçok ayaklanmayı da bastırmak zorunda kaldılar. 1915’te, Birinci Dünya Savaşı’nda Almanlar, Güney Afrika ordusuna teslim oldular. 1920’de Milletler Cemiyeti, Güneybatı Afrika’yı Güney Afrika Cumhuriyeti’nin yönetimi altına soktu. Ancak, BM, manda yerine BM vekilliği koyma çalışmalarına başladığında, Güney Afrika Cumhuriyeti, 1950’lerde Güneybatı Afrika’yı topraklarına katma çalışmalarına, bölgeye ayrımcı (apartheid) yasalar getirmeye başladı. Bu durum, 1958’de kurulan SWAPO örgütü 1980’e kadar süren bir gerilla savaşı başlattı. 1968′ de BM, bölgeye Namibya adını verdiyse de, burası gerçekte 1969 sıralarında Güney Afrika’nın bir ili durumundaydı. 1971’de Uluslararası Adalet Divanı, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Namibya’daki varlığının yasal olmadığına karar verdi. 1975’te Güney Afrika, Namibya’nın gleceğini tartışmak üzere bir Anayasa Konferansı (Turn-halle Konferansı) düzenlledi. Konferansa tüm etnik gruplardan Güney Afrika’nın onayladığı 146 delege katıldı, ancak SWaPO bunların dışında tutuldu. Bununla birlikte BM, SWAPO’nun Namibya halkının “tek ve gerçek” temsilcisi olduğunu açıkladı (1976).

BM’nin Cenevre’deki Namibya Konferansında (1981), Namibya’ya bağımsızlık verilmesi yönündeki planı üzerinde anlaşma sağlanamadı. Ocak 1983’te, parlamentonun işlevine son veren Güney Afrika Cumhuriyeti, yönetimi denetim altına aldı. G. Afrika Cumhuriyeti-SWAPO tarafından tanınmadı. BM Güvenlik Konseyi’nin aldığı bağımsızlık kararına, ekonomik-politik yaptırımlara karşın, G. Afrika Cumhuriyeti 1988’e kadar direndi. Angola-Küba-G. Afrika Cumhuriyeti arasında 2 ay süren (Mayıs-Temmuz 1988) görüşmeler sonucunda; Angola’ daki Küba güçlerinin çekilmesi koşuluyla, G. Afrika Cumhuriyeti Namibya’dan çekilmeyi kabul etti (2 Ağustos 1988). Nisan 1989’da bağımsızlık sürecinin başlaması üzerine sürgünde yaşayan 50 bin Namibyalı ülkesine döndü (Temmuz-Eylül 1989). BM gözetiminde yapılan ilk genel seçimi SWAPO kazandı (Kasım 1989). Mart 1990′ da bağımsızlık kazanan Namibya’nın ilk devlet başkanlığına, SWAPO lideri Sam Nujoma seçildi. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu çok sayıda ülke Namibya’yı tanıdı.